Zakup towarów z UE oraz import usług przez podatnika zwolnionego z VAT

Podatnicy zwolnieni z VAT, dokonujący zakupów towarów i usług od sprzedawców krajowych - czynnych podatników VAT, nie mają dodatkowych obowiązków: za prawidłowe naliczenie i odprowadzenie podatku VAT należnego odpowiedzialny jest w takim przypadku polski sprzedawca. A dla podatnika zwolnionego z VAT wykazany na fakturze podatek jest kosztem w podatku dochodowym (gdyż w tym przypadku nie przysługuje odliczenie).

A jak jest w przypadku zakupu towarów i usług z zagranicy przez podatnika zwolnionego z VAT ?

Przedsiębiorcy z reguły podlegają obowiązkowi rejestracji na VAT, jednak w określonych sytuacjach istnieje możliwość skorzystania ze zwolnienia z podatku VAT, wśród których możemy wyróżnić:

• zwolnienie podmiotowe – występują one w momencie gdy podatnik w poprzedzającym roku podatkowym nie przekroczy limitu w wysokości 200 tys. zł. (art. 113 ust. 1 ustawa o VAT)

Wyjątki, w których zwolnienie nie obowiązuje to m.in.: dostawa wyrobów z metali szlachetnych, nowych środków transportu lub świadczenie usług doradczych i prawniczych. (art. 113 ust. 13 ustawa o VAT)

• zwolnienie przedmiotowe – występują ze względu na rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej. Przykładowe czynności podlegające zwolnieniu to usługi: medyczne, finansowe, edukacyjne. (art. 43 ust.1 ustawa o VAT)

Zakup towarów z UE przez podatnika zwolnionego z VAT

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT), rozumie się poprzez nabycie prawa do rozporządzania towarami, w wyniku dostawy wysłanej z innego państwa członkowskiego UE niż państwo nabywcy. (art. 9 ust. 1 ustawa o VAT).

Kluczowym limitem podczas nabycia towarów z UE przez podatników zwolnionych z VAT jest kwota 50 tys. zł:

• Podatnik, który nie przekroczył limitu 50 tys. zł. w ciągu roku podatkowego nie ma obowiązku rejestracji do transakcji wewnątrzwspólnotowych

• Podatnik, który przekroczył limit 50 tys. zł lub dobrowolnie decyduje się wykazać WNT ma obowiązek przed dokonaniem wewnątrzwspólnotowego nabycia zarejestrować się jako podatnik VAT–UE lub złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne oświadczenie o wyborze takiego rozliczenia.

Przedsiębiorca, który jest zobowiązany lub dobrowolnie decyduje się na wykazanie transakcji jako WNT, ma obowiązek naliczyć i odprowadzić podatek VAT według stawki obowiązującej w kraju nabywcy. Przy czym po opłaceniu podatku, ma prawo ująć wydatek jako koszt w prowadzonej działalności gospodarczej.

Rejestracja VAT–UE odbywa się poprzez złożenie do urzędu skarbowego formularza VAT–R. Rejestracja skutkuje tym, że podatnik przed swoim numerem NIP otrzymuje odpowiedni prefiks (np. Polska – PL). Jest to informacja dla kontrahenta z UE, że nie ma naliczać podatku podczas sprzedaży, ponieważ zostanie on naliczony i odprowadzony w kraju nabywcy. Rejestracja nie powoduje utraty zwolnienia z podatku VAT u podatnika w Polsce, jedynie nadaje mu prawo do traktowania nabycia towarów z UE jako WNT. VAT–UE obowiązuje do momentu wyrejestrowania na wniosek podatnika.

Deklaracja VAT–UE składana jest tylko w miesiącach, w których nastąpiły transakcje wewnątrzwspólnotowe. WNT wykazywane jest również na deklaracji VAT–8, w terminie do 25 dnia następnego miesiąca, w którym wystąpiła transakcja. VAT–8 w odróżnieniu od VAT–UE składana jest również w okresach, w których wewnątrzwspólnotowe nabycie nie wystąpiło.

Import usług dokonywany przez podatnika zwolnionego z VAT

Import usług po stronie nabywcy pojawia się, gdy usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju nabywcy (art. 17 ust. 1 pkt. 4a ustawa o VAT). Do importu usług zaliczyć można przykładowo zakup usługi reklamowej lub kupno oprogramowania, w tym subskrypcję (usługi niematerialne). Odwrotne obciążenie nie będzie miało natomiast zastosowania w przypadku usług materialnych (hotelowa, budowlana, gastronomiczna, czy np. najmu krótkoterminowego).

Podatnik zwolniony z podatku VAT ma obowiązek naliczenia podatku VAT wg obowiązującej stawki krajowej w przypadku importu usług. Procedura odprowadzania podatku wygląda następująco:

1. złożenie deklaracji VAT–9M,

2. odprowadzenie należnego podatku według właściwej stawki (podstawowa w Polsce to 23%) do właściwego miejscowo urzędu skarbowego w terminie do 25 dnia następnego miesiąca po wystąpieniu importu usług. Jednak podatnik zwolniony z VAT nie będzie miał możliwości odliczenia podatku naliczonego od tej transakcji (w przeciwieństwie do podatnika VAT czynnego, który taki podatek nalicza i co do zasady jednocześnie odlicza w deklaracji JPK_V7M lub JPK_V7K, nie musi zatem składać dodatkowej deklaracji VAT-9M, ponadto tka transakcja jest neutralna podatkowo),

3. dopiero po zapłaceniu podatku przedsiębiorca ma prawo do ujęcia kwoty VAT z importu usług w kosztach podatkowych działalności gospodarczej (PIT lub CIT).

Podatnik zwolniony z VAT dokonujący importu usług z art. 28b ustawy o VAT ma obowiązek rejestracji VAT–UE. Jednak po rejestracji nie musi on składać deklaracji VAT–UE, ponieważ nie wykazuje się w niej transakcji pochodzących z importu usług. Podatnik rozliczający jednocześnie WNT ujmuje transakcje pochodzące z importu usług na tej samej deklaracji VAT–8. Podstawą do rozliczenia importu usług jest faktura otrzymana od usługodawcy. W przypadku braku faktury przedsiębiorca powinien posiadach dowód wewnętrzny.

Podsumowując konieczność rejestracji nievatowca do VAT–UE pojawia się w następujących momentach:

• podczas WNT, gdy podatnik przekroczy w roku podatkowym limit 50 tys. zł transakcji zagranicznych,

• import usług z art. 28b ustawy o VAT od podatnika zarejestrowanego do VAT-UE,

• świadczenie usług z art. 28b ustawy o VAT na rzecz podatnika zarejestrowanego do VAT–UE.