Zatrudnienie współmałżonka we własnej firmie może wydawać się dobrym rozwiązaniem, zwłaszcza na początku działalności: zarówno 1-osobowej jak i prowadzonej w formie spółki osobowej. Taka współpraca może być znacznie bezpieczniejsza, niż zatrudnienie osoby z zewnątrz, a jednocześnie prowadzi do odciążenia przedsiębiorcy, który zyskuje więcej czasu. Jednak zatrudnienie współmałżonka może okazać się kosztowne.
Przedsiębiorca może formalnie zatrudnić współmałżonka na takiej samej podstawie, jak innych pracowników, czyli spisując umowę o pracę, o dzieło lub zlecenie. Umowa o pracę i umowa o dzieło sprawiają, że pod względem ZUS współmałżonek traktowany jest jak osoba współpracująca (o ile pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z zatrudniającym go przedsiębiorcą). Inaczej jest w przypadku umowy zlecenia, o czym poniżej. Choć od 1.1.2019 r., zgodnie z ustawą z 9.11.2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym, do kosztów podatkowych można zaliczyć wartość pracy małżonka i małoletnich dzieci podatnika (przedsiębiorcy), a także małżonków i dzieci wspólników spółki niebędącej osobą prawną [szerzej pisaliśmy o tym tutaj], to uwaga na pułapkę: czyli „duży ZUS”. Do poniższych wyliczeń przyjęto min. wynagrodzenie obowiązujące w 2019 roku, tj 2.250 zł brutto.
UMOWA O PRACĘ
Małżonek zatrudniony na podstawie umowy o pracę jest traktowany jako osoba współpracująca, co oznacza:
Płacenie dużego ZUS (kwoty składek ZUS w tabeli poniżej)
Brak możliwości skorzystania z preferencyjnych składek ZUS i małego ZUS przez osobę współpracującą
Wynagrodzenie takiej osoby musi być co najmniej na poziomie wynagrodzenia minimalnego obowiązującego w danym roku (obecnie 2250 zł brutto na 1 etat)
Składka chorobowa jest dobrowolna, brak opłacania składki chorobowej lub opłacenie jej po terminie płatności oznacza brak prawa do zasiłku wypłacanego przez ZUS
Opłacanie składki chorobowej oznacza prawo do zasiłku chorobowego po 90 dniach objęcia ubezpieczeniem chorobowym - okresu wyczekiwania (90 dni) nie będzie w przypadku zasiłku macierzyńskiego, jeśli przed porodem było ubezpieczenie chorobowe nawet krócej niż 90 dni.
Prowadzenie akt osobowych, obowiązek przeprowadzenia szkolenia BHP, obowiązkowe badania lekarskie
Koszty składek ZUS osoby współpracującej na umowie o pracę
Całkowity koszt osoby współpracującej w 2019 r.
Jeżeli małżonek zatrudniony jest u innego pracodawcy, gdzie osiąga wynagrodzenie co najmniej minimalne obowiązujące w danym roku, to przedsiębiorca opłaca jedynie składkę na ubezpieczenie zdrowotne za osobę współpracującą. W tym przypadku nie ma możliwości zgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego, co oznacza brak prawa do zasiłku z ZUS z tytułu umowy o pracę zawartej z małżonkiem.
Aspekt podatkowy: Kwota brutto zaliczana do kosztów dz. g. w miesiącu, za który wynagrodzenie jest należne, składki społeczne ZUS zaliczone do kosztów dz.g. (kasowo – w momencie zapłaty), składka zdrowotna pomniejsza podatek z dz.g w (kasowo – w momencie zapłaty) - składki osoby współpracującej wykazywane są i odliczane tak samo jak składki właściciela.
UMOWA ZLECENIE
Małżonek zatrudniony na podstawie umowy zlecenie traktowany jest na takich samych zasadach, co każdy inny zleceniobiorca, tzn.:
Płacenie składek ZUS procentowo od kwoty brutto wynagrodzenia za dany miesiąc, jeżeli zleceniobiorca nie jest nigdzie zatrudniony, bądź zarabia mniej niż minimalne wynagrodzenie obowiązujące w danym roku na równoczesnym etacie gdzie indziej.
Składka chorobowa jest dobrowolna, brak opłacania składki chorobowej lub opłacenie jej po terminie płatności oznacza brak prawa do zasiłku wypłacanego przez ZUS
Opłacanie składki chorobowej oznacza prawo do zasiłku chorobowego po 90 dniach objęcia ubezpieczeniem chorobowym - okresu wyczekiwania (90 dni) nie będzie w przypadku zasiłku macierzyńskiego, jeśli przed porodem było ubezpieczenie chorobowe nawet krócej niż 90 dni.
Jeżeli małżonek jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę w innej firmie i osiąga tam co najmniej minimalne wynagrodzenie obowiązujące w danym roku, to z tytułu umowy zlecenia odprowadzana jest tylko składka na ubezpieczenie społeczne i nie ma możliwości zgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego.
Jeżeli małżonek jest osobą studiującą poniżej 26 roku życia, to nie ma składek ZUS ani podatku dochodowego.
Koszty zatrudnienia małżonka na podstawie umowy zlecenia na kwotę brutto 2250 zł (wariant z wszystkimi składkami ZUS)
Całkowity koszt umowy zawartej z małżonkiem w 2019 r.
Aspekt podatkowy: Kwota brutto i ZUS pokrywany przez zleceniodawcę, zaliczone do kosztów działalności gospodarczej (obie kwoty kasowo - w momencie zapłaty).
autor: Alicja Borowska-Woźniak współpraca: Agnieszka Starczyńska